Lĩnh vực Công nghệ Thông tin là ngành rất rộng gồm nhiều lĩnh vực như lập trình, trí tuệ nhân tạo, khoa học dữ liệu, An ninh mạng chuyên ngành Công nghệ thông tin, chuyên sâu bảo vệ hệ thống, mạng và dữ liệu tránh các mối đe dọa kỹ thuật số như hacker, mã độc và tấn công mạng... An ninh mạng đảm bảo tính bảo mật, toàn vẹn và sẵn sàng của thông tin, ngăn chặn truy cập trái phép và phục hồi sự cố khi cần thiết, đóng vai trò quan trọng trong kỷ nguyên số hóa.

Nguồn nhân lực trẻ có nhiều cơ hội "lập thân, lập nghiệp" trong lĩnh vực công nghệ thông tin và An ninh mạng đang là “xương sống” của nền kinh tế số, với tốc độ tăng trưởng nhân lực nhanh nhất tại Việt Nam. Theo TopDev tại báo cáo, thị trường IT Việt Nam công bố nhân sự công nghệ thông tin dự kiến thiếu 150.000 đến 200.000 nhân sự IT hàng năm, đa số nhà tuyển dụng cần các lập trình viên Back-end (phát triển các phần nền tảng của ứng dụng web hoặc phần mềm mà người dùng không nhìn thấy trực tiếp), Front-end (phát triển giao diện) và lập trình viên Full-stack (làm phần nền lẫn giao diện, tức làm được cả Back-end lẫn Front-end).

Top 5 kỹ năng hàng đầu mà các công ty đang tìm kiếm gồm: java script, Java, PHP, C#/.Net và Python. TopDev dự báo từ năm 2025, cần đến 700.000 nhân lực trong ngành công nghệ thông tin trong khi đó, số lượng lập trình viên hiện tại của Việt Nam mới đạt khoảng 530.000 người, thiếu gần 200.000 người.

Trí tuệ nhân tạo (AI), với khả năng mô phỏng tư duy con người, vai trò then chốt trong sự chuyển mình mạnh mẽ của nhiều ngành nghề bao gồm Công nghệ thông tin có thể thay thế một số công việc như phân tích dữ liệu, tự động hóa quy trình hay tối ưu hóa hệ thống, tuy nhiên các phân tích khoa học cho thấy AI không thể thay thế hoàn toàn con người trong ngành công nghệ thông tin. Công việc sáng tạo, phát triển chiến lược công nghệ, và giải quyết các vấn đề phức tạp… yêu cầu sự tư duy logic và sự sáng tạo thì người thực hiện tốt. AI hỗ trợ nhưng không thể thay thế hoàn toàn vai trò của người đối với yêu cầu thiết kế các giải pháp công nghệ tối ưu hóa.

Cụ thể về xu hướng nhu cầu nhân lực như sau:

Ngành Công nghệ thông tin:

- Xu hướng toàn cầu công nghệ mới, mở ra nhiều cơ hội phát triển trong: chuyển đổi số, điện toán đám mây, AI, blockchain, IoT, 5G đòi hỏi nhân lực vừa có kỹ năng kỹ thuật, vừa có khả năng sáng tạo, thích nghi nhanh, nhu cầu tuyển dụng lớn cho các vị trí như lập trình viên chuyên nghiệp, chuyên gia phân tích dữ liệu, kỹ sư mạng... Mức lương trong ngành Công nghệ Thông tin thường cao hơn so với nhiều ngành nghề khác, đặc biệt là ở các vị trí chuyên môn sâu, tuy các việc làm có thu nhập cao, có tính cạnh tranh cao nhưng cũng đầy tiềm năng, đòi hỏi sự năng động và hoài bão để thành công.

- Cơ hội lập thân, lập nghiệp, sáng tạo và khởi nghiệp với lợi thế đối với sinh viên, học sinh tiếp cận sớm công nghệ, tư duy số và học qua các nền tảng mở, xây dựng “hồ sơ năng lực số” tìm hiểu thị trường Công nghệ Thông tin đa dạng, làm việc từ xa, tham gia dự án quốc tế giúp tự tin khẳng định giá trị cá nhân. tận dụng kiến thức và kỹ năng tạo ra các sản phẩm, dịch vụ công nghệ mới và khởi nghiệp.

- Các kỹ năng cần thiết: Tư duy logic để giải quyết vấn đề và sự sáng tạo để đưa ra các giải pháp mới; kiến thức trong lĩnh vực công nghệ thay đổi nhanh, vì vậy cần liên tục cập nhật và trau dồi kiến thức mới; tiếng Anh là sự cần thiết vì tài liệu và xu hướng công nghệ mới đều được phát triển bằng Anh ngữ.

An ninh mạng:

- Trong bối cảnh tội phạm mạng ngày càng gia tăng, an ninh mạng trở thành một lĩnh vực quan trọng và được quan tâm đặc biệt, khi các doanh nghiệp, cơ quan nhà nước chuyển dịch số, nhu cầu bảo mật, phòng chống tấn công mạng, bảo vệ dữ liệu tăng đột biến, tạo cơ hội trở thành lực lượng nòng cốt với nhiều vị trí việc làm trong các công ty, tổ chức chính phủ, các công ty chuyên về an ninh mạng. An ninh mạng là một lĩnh vực có tính ổn định và lâu dài, với nhu cầu nhân lực luôn ở mức cao chuyên gia (SOC), phân tích mã độc, kiểm thử xâm nhập, quản trị an ninh hệ thống, chuyên viên pháp y số... với thu nhập cao.

- Phát triển khởi nghiệp ứng dụng AI, an ninh dữ liệu, giải pháp bảo mật cho SME, thương mại điện tử...

- Những kỹ năng cần thiết: Kỹ năng mã hóa; Kỹ năng phân tích thông tin, lỗ hổng; Kỹ năng thiết kế hệ thống mạng an toàn; Kỹ năng điều tra và ứng phó với sự cố mạng…

Công nghệ thông tin và An ninh mạng cũng như nhiều lĩnh vực, ngành nghề, trong đó một số lĩnh vực truyền thống có thể sẽ bị giảm tải và mất đi, nhưng việc làm tương tác với công nghệ sẽ mở ra. Số lượng công việc làm sẽ nhiều hơn, đồng nghĩa với việc sẽ đòi hỏi điều kiện cao hơn và có một số yêu cầu nhất định, chứ không chỉ có bằng cấp... từ đó yêu cầu các học sinh cần phải lựa chọn cho mình một ngành, nghề, một hệ đào tạo hợp lý để trở thành một nguồn nhân lực phù hợp của thị trường lao động gia tăng trên nền tảng công nghệ.

Và như thế nếu học sinh chọn học ngành Công nghệ thông tin và An ninh mạng cần có niềm tin là “mảnh đất vàng” để lập thân và lập nghiệp. Đây không chỉ là cơ hội việc làm với thu nhập cao, mà còn là con đường để khẳng định bản thân trong bối cảnh hội nhập quốc tế, góp phần xây dựng Việt Nam thành quốc gia số.