Kỳ thi tốt nghiệp THPT năm 2025 vừa kết thúc với nhiều tâm tư lo lắng, áp lực, băn khoăn của học sinh, phụ huynh và xã hội mà các cơ quan truyền thông, báo chí thông tin với nhiều phân tích sâu sắc. Vào trung tuần tháng 7/2025 các thí sinh sẽ bắt đầu đăng ký và điều chỉnh nguyện vọng xét tuyển đại học. Cụ thể, thời gian đăng ký, điều chỉnh nguyện vọng xét tuyển trực tuyến trên Hệ thống là từ ngày 16/7 đến 17 giờ ngày 28/7. Đồng thời các trường Cao đẳng, Trung cấp thực hiện tuyển sinh.
Là người có nhiều năm làm công việc nhân lực, tôi chỉ mong rằng các học sinh thật bình tỉnh, kỳ vọng vào kết quả tốt đẹp và tự tin hướng tới chặng đường tiếp theo… Nhân dịp này, tôi xin trao đổi một số vấn đề như sau:
Thị trường lao động hiện tại và tương lai sẽ có sự tác động của công nghệ số, chuyển đổi số… Trong đó, trí tuệ nhân tạo (AI) đang tác động mạnh đến các lĩnh vực kinh tế - xã hội, làm thay đổi lực lượng lao động, cơ cấu lao động, nên đòi hỏi nguồn nhân lực cần phù hợp với thời đại số. Những yêu cầu của thời kỳ chuyển đổi số, dẫn đến các học sinh cần phải lựa chọn cho mình một ngành, nghề hợp lý để trở thành một nguồn nhân lực phù hợp của thị trường lao động, điều đó sẽ làm gia tăng trên nền tảng công nghệ. Chính vì vậy, trong nhiều lĩnh vực, ngành nghề, trong đó một số lĩnh vực truyền thống có thể sẽ bị giảm tải và mất đi, nhưng việc làm tương tác với công nghệ sẽ mở ra. Số lượng công việc làm sẽ nhiều hơn, đồng nghĩa với việc sẽ đòi hỏi điều kiện cao hơn và có một số yêu cầu nhất định, chứ không chỉ có bằng cấp...
.jpg)
Thời đại số vừa là thách thức vừa là cơ hội, khi đó quá trình tự động hóa được thay thế bằng máy móc, hoạt động của robot thay thế sức lao động con người, tạo ra hệ quả là tỉ lệ người thất nghiệp ngày càng cao. Tuy nhiên, Robot chỉ làm những việc có tính chuẩn xác, được lập trình sẵn, giải phóng một phần sức lao động của con người… Những cỗ máy ấy sẽ không bao giờ thay thế được con người trong những công việc đòi hỏi sự sáng tạo của tư duy, nên con người vẫn là chủ thể sáng tạo các giá trị vật chất. Để không bị thay thế, đó là người lao động chủ động trang bị cho mình kiến thức chuyên môn, kỹ năng nghề nghiệp cần thiết trong quá trình học tập, cùng với sự sáng tạo của mỗi người trong nghề để khẳng định ổn định và phát triển sự nghiệp nghề nghiệp cho tương lai.
Khái quát về kỹ năng nghề nghiệp trong thời đại số, theo Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa Liên hợp quốc (UNESCO năm 2023), kỹ năng số được định nghĩa là các khả năng sử dụng thiết bị kỹ thuật số, ứng dụng truyền thông và mạng internet để truy cập và quản lý thông tin. Kỹ năng số là khả năng tận dụng các công nghệ kỹ thuật số nhằm nâng cao năng lực và thích ứng trong các lĩnh vực nghề nghiệp, như các ngành nghề trong lĩnh vực công nghệ thông tin và truyền thông. Theo Ngân hàng Thế giới, kỹ năng số là khả năng truy cập, quản lý, hiểu, tích hợp, giao tiếp, đánh giá và tạo ra thông tin an toàn và phù hợp.
Theo đó, khung kỹ năng số cho lực lượng lao động nói chung được xác định gồm 7 năng lực, gồm vận hành phần mềm và thiết bị; kiến thức về dữ liệu và thông tin; giao tiếp và cộng tác; sáng tạo nội dung kỹ thuật số; an toàn; giải quyết vấn đề; các năng lực liên quan đến nghề nghiệp ở 4 cấp độ thành thạo (cơ bản, trung cấp, cao cấp và chuyên môn cao). Ngoài ra, hệ thống mô phỏng tích hợp các loại công nghệ, môi trường số, kết nối vạn vật và không gian mạng sẽ trở thành công cụ sản xuất chủ yếu; phương thức sản xuất thông minh là chủ đạo; dữ liệu và thông tin sẽ trở thành nguyên liệu có giá trị ngày càng lớn; các công nghệ mới đang và sẽ tác động đến thị trường lao động trí tuệ (ví dụ như AI, blockchain, IoT…).
Sự phù hợp nghề và giá trị hành nghề là hai yếu tố quan trọng trong việc định hướng và phát triển sự nghiệp. Phù hợp nghề đề cập đến việc lựa chọn công việc tương thích với kỹ năng, kiến thức, sở thích và giá trị cá nhân của một người. Giá trị hành nghề liên quan đến những điều mà một người coi trọng trong công việc, như sự công bằng, sự sáng tạo, hoặc sự ổn định. Khi hai yếu tố này hòa hợp, người lao động sẽ cảm thấy thỏa mãn, có động lực và hiệu quả hơn trong công việc.
Thị trường lao động thay đổi, đang cần một nguồn nhân lực vừa có trình độ, vừa có chất lượng cao, vừa là nhân lực số, phải có nghề nghiệp được đào tạo một cách bài bản, học lý thuyết nhưng phải có khả năng thực hành, phải làm chủ được công nghệ, phải am hiểu, tương tác được với công nghệ đặc biệt, phải có tinh thần kỷ luật nghiêm túc, có đạo đức... Những xu hướng việc làm mới không chỉ ảnh hưởng đến cách thức mà là giá trị hành nghề trong xã hội hiện đại.
.jpg)
Xin chúc mừng các học sinh đã hoàn thành THPT năm 2025, với niềm tin và hành động đúng để chọn lựa ngành học xứng đáng trên con đường phát triển. Tôi xin chúc toàn thể học sinh tự tin, sáng suốt, bình tĩnh và thành công hơn nữa cho những nguyện vọng mình mong muốn.